We hebben allemaal wel iemand in onze omgeving die we maar moeilijk kunnen begrenzen. Iemand die altijd maar doorpraat ook al is iedereen al afgehaakt. Of iemand die maar niet ziet dat hij over andermans grenzen gaat door zijn eigen zin door te drijven. Iemand die consequent weigert om zich te houden aan gemaakte afspraken. Of – hoe nobel ook – zo iemand die je graag wilt helpen door naar hem of haar te luisteren, maar waarvan je zelf uiteindelijk kapot thuiskomt omdat het maar doorging en er totaal geen ruimte was voor jou. Herkenbaar? Hoe zeg je dan ‘Stop, hou op!’, maar dan voor volwassenen?
Bang voor wat er kan gebeuren
‘Ik wil die ander niet kwetsen dus laat ik het maar gebeuren’ of ‘Ik heb die ander ook nodig dus wie ben ik om te zeggen wat wel en niet kan? Straks stopt degene met mij en dat is ook niet wat ik wil’. We hebben vaak de neiging om dit soort mensen dan maar zo veel mogelijk uit de weg te gaan. Zodat je de confrontatie niet aan hoeft te gaan of om te voorkomen dat – als je wel duidelijk en eerlijk zegt wat je denkt – je de ander boos maakt, kwetst of misschien zelfs kwijtraakt.
Maar als je te lang wacht…
En mocht je denken dat ik het nu vooral heb over privésituaties, dan heb je het mis. Ik hoor en zie dagelijks dat ook mensen in het bedrijfsleven, onderwijs en de zorg elkaar denken te sparen door elkaar niet te begrenzen. Met alle frustraties die dat uiteindelijk oplevert. Want we zijn nou eenmaal mensen met gevoelens en als we die maar lang genoeg wegstoppen dan poppen ze uiteindelijk extra groot op. En dan voelt het juist alsof jij degene bent die ernaast zit. Omdat alle redelijkheid langzaam is overgegaan in boosheid, verdriet en/of frustratie en dat helpt meestal niet in het ‘respectvol’ kunnen verwoorden van je grenzen.
Begrenzen: zo doe je het wel
Begrenzen dus. Het liefst in een vroeg stadium omdat het dan nog ‘licht’ kan. Omdat je dan nog vanuit wat je ziet, hoort en voelt aan de ander, kan terugkoppelen wat zijn of haar gedrag met je doet. Ik geef drie veelvoorkomende voorbeeldsituaties met daarbij reacties die je zou kunnen geven om de ander duidelijk te begrenzen:
- Als iemand maar blijft praten: ‘Ik hoor je enthousiasme over dit onderwerp en denk dat je er nog heel veel over kan vertellen, maar ik merk dat ik afdwaal en je verhaal niet meer hoor en dat is niet hoe ik met je om wil gaan. Begrijp je dat?’;
- Als iemand niet hoort/wil horen wat je zegt en eigen mening of idee maar blijft herhalen: ‘Jouw mening is me duidelijk, nl dat…. Ik heb alleen het idee dat je niet hoort wat ik ervan vind. Ik voel me daardoor niet serieus genomen en ik wil dit juist graag samen doen. Begrijp je dat?’;
- Als iemand echt niet naar je luistert en zijn of haar zin doordrijft (en daarmee echt over jouw grens gaat): ‘Ik merk dat je dit heel graag op jouw manier wilt. Ik voel me daardoor genegeerd/gekleineerd/niet gehoord in wat ik wil. Ik wil dit echt niet zo. Hoor je wat ik nu zeg?’.
Dit is hoe ik het zou doen, maar zoek vooral naar jouw eigen woorden. Geen situatie is hetzelfde, maar als je het vanuit jezelf zegt – dus niet verwijtend! – zal de ander zich minder snel aangevallen voelen en (willen) horen wat je zegt. Check vervolgens altijd of degene het ook begrijpt of (nu wel) herkent. Zodat jullie vanuit overeenstemming over wat er gebeurt nieuwe wegen kunnen bepalen.
Uit je – echte! – gevoel
Eitje? Zeker niet. Het gaat er namelijk om dat je jouw eigen – echte! – gevoel durft aan te geven. Niet gechargeerd in de trant van ‘niet prettig’ of ‘niet leuk’, want dan raakt het de ander niet. We zullen een laag dieper moeten willen voelen wat het met ons doet om het een ander duidelijk te kunnen maken. Maakt het je boos, verdrietig? Kwetst het je, voel je je gekleineerd of onzeker? Dat gevoel uiten, vraagt om lef. Om het je bewust te willen zijn en uit te durven spreken. Dat is de ‘Stop, hou op!’, maar dan voor volwassenen…
Keertje komen oefenen? Van harte welkom! Je maakt hier heel eenvoudig een afspraak voor een kennismakingsgesprek.
Groet, Eiline
