Afgelopen week las ik het boek De Keuze van Edit Eva Eger. Edith overleefde de tweede wereldoorlog als jonge Joodse vrouw. Ze schrijft over haar tijd in verschillende concentratiekampen, over hoe ze werd bevrijd en over hoe ze daarna haar angsten onder ogen moest zien, zichzelf opbouwde en weer gelukkig werd. En met name dat laatste maakt indruk bij me. Want Eger is het levende bewijs dat je dat dus kunt ‘no matter what’. Haar situatie was en is extreem. Wat ze heeft meegemaakt, is niet te bevatten. Ze had alle reden om bij de pakken neer te gaan zitten, in te storten, negatief te blijven, maar dat deed ze niet. Ze koos zelf bewust voor iets anders. En dat deed ze niet door de situatie te vergeten of te negeren, maar door er anders naar te willen kijken. Wat kunnen wij daar mee in ons eigen leven? Hoe kijken wij zelf naar de grote én kleine lastige of nare situaties in ons leven?
5 gedachtegroepen: welke herken jij?
Onze gedachten en gevoelens op de momenten dat het lastig wordt, zijn onder te verdelen in 5 soorten. Om de vertaling te maken naar ons eigen leven, wil ik de meest voorkomende gedachtegangen en bijbehorende emoties noemen. Deze indeling komt uit de RET, een theorie over hoe je het beste met al die gedachten en emoties om kunt gaan zodat ze je niet belemmeren om te doen of zeggen wat je echt graag wilt.
- Perfectionistische gedachten. Gedachten zoals: ‘Alleen als het perfect is, is het goed genoeg’ of zelfs ‘ben ik goed genoeg’ passen hierbij. Dit kan zorgen voor een gevoel van tekortschieten of zelfs minderwaardigheid want wanneer is het perfect?
- Doemdenken. Je denkt als het tegenzit in de trant van: ‘Ja Hoor, heb ik weer!’ of ‘Het zal ook eens niet!’. Dit levert vaak boze en/of geïrriteerde gevoelens op omdat je het gevoel hebt dat alles jou tegenzit.
- Lage frustratiegrens. ‘Wat is dit zwaar!’ of ‘Dit gaat me nooit lukken!’ horen hierbij. Machteloze en negatieve gevoelens over jezelf zijn het gevolg, want je denkt dat je het niet (aan)kan.
- Geliefd willen zijn. ‘Als ze me maar aardig genoeg vinden’ of ‘Wat zullen ze van me denken als ik mijn mening uitspreek?’ zijn passende gedachten. Je voelt je afgewezen als anderen je niet de aandacht en erkenning geven die je graag wilt.
- Irrationele eisen hebben. ‘Iedereen moet zich aan de afspraken houden!’. Dit levert vooral gevoelens van teleurstelling en frustratie op of je verliest zelfs het vertrouwen in anderen als een ander het niet doet zoals je wilt.
Zelfexpressie: uit jezelf
Iedereen herkent zich in meerdere of mindere mate in een van de 5 gedachtegangen. En dat betekent niet dat je een probleem hebt, het zegt vooral dat je mens bent. Ze zijn ook niet alleen maar negatief. Ze hebben je in het verleden ook geholpen en doen dat tot op zekere hoogte nog steeds. Om scherp te blijven, door te zetten, iets extra’s te doen of aardig te zijn voor anderen ook al had je er even geen zin in. Totdat ze je blokkeren. Dan zijn ze belemmerend geworden en is het tijd om ze aan te passen naar een helpende variant. Maar hoe doe je dat dan? Dat is niet per se makkelijk maar zeker niet onmogelijk. Edith schrijft op enig moment in haar boek: ‘ Zelfexpressie is het tegenovergestelde van depressie’. Je doet dat dus door jezelf te uiten. Deel je gedachten en gevoelens. Zo word je ze bewust(er). En check ze vervolgens. Praat er eens over met iemand anders. Kan het ook anders zijn dan hoe het lijkt? Zijn je gedachten echt waar? Of zitten ze vooral in jouw hoofd? Vinden anderen jou vaak raar of stom? Lukt het jou nooit (alleen)? Gaat het altijd mis bij jou? Of valt het eigenlijk wel mee. Kies voor de gedachte die je wel verder helpt. Eentje die je opbouwt in plaats van afbreekt. Eentje die je laat doen en zeggen wat je wel wilt. Of zoals Edith het waarschijnlijk zou zeggen: ‘Kies in elke situatie zelf hoe je erover wilt denken en je voelt je weer vrij‘.
Wat kies jij?
Welke gedachten en gevoelens kies jij in lastige situaties? Ikzelf werd deze week uitgedaagd om me vooral niet afgewezen te voelen toen ik niet gekozen bleek als lid voor de MR van onze school. En door erover te praten, besefte ik dat er niet tegen mij gekozen was maar voor een ander. En dat voelde al heel anders waardoor ik er vervolgens ook weer heel positief over kon vertellen.
Ik ben geen klinisch psycholoog zoals Edith, maar ik kan je wel bewust maken van je eigen gedachten. Want niet alleen bij grote trauma’s maar ook in alledaagse dingen zitten we vaak vast in onze eigen gedachten en gevoelens waardoor we niet doen of zeggen wat we willen. In mijn coaching en training laat ik je ook ervaren hoe het is om iets anders te kiezen en wat dat je oplevert. Wil je weten of ik iets voor jou kan betekenen, plan dan gerust zelf een vrijblijvend kennismakingsgesprek in mijn agenda in.
Groet, Eiline
